Palmolie


Palmolie, misschien heb je er wel eens iets over gehoord. Palmolie plantages waardoor grote delen regenwoud worden afgekapt, palmolie niet goed voor je gezondheid… Maar wat is palmolie eigenlijk? Ik heb het allemaal op een rijtje gezet.

 

Wat is palmolie?

Palmolie is olie uit het vruchtvlees van de palmvrucht. De olie zit in heel veel voorverpakte producten, boter, ijs, chocolade en kant-en-klaarmaaltijden.

Uit de vrucht van een palmboom worden twee soorten olie gemaakt:

  • Palmolie, gemaakt van het vruchtvlees. Het heeft een rode kleur door het hoge gehalte aan bèta-caroteen.
  • Palmpitolie, gemaakt van het zaad van de vrucht van de palmboom. Wat overblijft van het zaad wordt gebruikt als veevoer.

 

De palmvrucht groeit aan de oliepalm. Palmvruchten zijn oranjerood, vaak met een gele onderkant en een bijna zwarte bovenkant. Ze zijn langwerpig en eivormig en tot 5 centimeter groot. De palmvruchten zitten met honderden tot duizenden bijeen in een dichte, tot 25 kilo zware tros. De oliepalm levert ongeveer 3,6 ton vruchten per hectare. Dat komt overeen met 4000 liter olie. De opbrengst per hectare van palmolie is flink hoger dan van andere oliegewassen. Palmolie is meestal ook goedkoper dan andere oliën.

De oliepalm gaat 25 tot 30 jaar mee. Rond het derde jaar komen er vruchten aan de oliepalm en vanaf dat punt geeft de palm het hele jaar door vruchten. Bij voorkeur worden de vruchten 24 uur na het oogsten onder hoge druk gestoomd. Daarna worden ze met machines geperst. De zaden uit de vrucht worden ook geperst om de olie eruit te halen. Deze ruwe olie wordt opgeslagen en per tankschepen naar de haven van bestemming gebracht. Palmolie komt vooral uit Indonesië en Maleisië.

De palmolie gaat daarna naar de raffinaderij. Hier zuiveren, ontkleuren en ontgeuren ze de ruwe olie en wordt de olie in een vast en vloeibaar deel gescheiden.

Vervolgens kopen grote voedingsmiddelenconcerns de olie. Zij maken er bijvoorbeeld margarine of slaolie van. Groothandelaren zijn bij de productie betrokken, van de plantage tot de raffinaderij. Ze verhandelen, verwerken en vermengen de olie tot halffabricaten, die worden verwerkt in producten.

Palmolie is net als sojaolie een goedkope oliesoort. Palmolie zit in 60% van de levensmiddelen. Van alle olie is 32% palmolie! De wereldwijde vraag naar palmolie groeit nog steeds.

 

Gezondheid

Palmolie is niet goed voor de gezondheid. Het bevat meer verzadigd vet dan andere oliesoorten. Het verhoogt het LDL-cholesterol. Op die manier vergroot het verzadigd vet het risico op hart- en vaatziekten.

Volgens de Europese wetgeving is vanaf december 2014 verplicht dat er op alle producten moet staan welke soorten olie gebruikt zijn.

Productie gevolgen

In Indonesië en Maleisië is veel land in gebruik voor oliepalmplantages, waardoor tropisch regenwoud verloren is gegaan. Het totale palmolie-areaal in Indonesië is ongeveer 7.4 miljoen hectare en in Maleisië ongeveer 4,5 miljoen hectare. In Indonesië is 70% van de palmolieplantages aangelegd op plekken waar eerst regenwoud was.

 Palmolie zit niet alleen in voeding. Het is ook een grondstof voor biodiesel. Een groeiende vraag naar biodiesel zorgt voor een extra druk op de ontbossing. Met het bos gaat zoet water, woongebied voor inlandse stammen en biodiversiteit verloren. De onderliggende veengronden drogen uit.

De oorspronkelijke bossen zijn heel rijk aan soorten zoogdieren, vogels, planten en insecten. Ontbossing vormt een bedreiging voor deze soorten.

Ook komen er door ontbossing broeikassen vrij. De afgelopen 50 jaar is 74 miljoen hectare regenwoud in Indonesië gekapt, voor een deel voor de palmolieteelt. Daardoor is Indonesië na de VS en China de derde producent van broeikasgassen geworden. In tijden van droogte is er in Zuidoost-Azië veel rookoverlast en luchtverontreiniging. Bos wordt op grote schaal verbrand, waarbij ook de droog geworden veenbodems in brand staan. Vooral dit laatste leidt tot veel luchtverontreiniging en CO2-uitstoot.

Het uitpersen van palmvruchten levert afval op. Vloeibaar afval en uitgeperste palmvrucht resten worden vaak in rivieren geloosd waar het zuurstof aan het water onttrekt, met vissterfte tot gevolg. Dat heeft weer gevolgen voor de lokale voedselvoorziening.

 

Werkomstandigheden

Bij de productie van palmolie worden vaak bestrijdingsmiddelen gebruikt tegen ratten, schimmelziekten en neushoornkevers. Veel lokale bewoners worden blootgesteld aan deze bestrijdingsmiddelen en worden daardoor ziek.

Palmolieplantages zijn een bron van werkgelegenheid. De lokale bevolking heeft daar echter niet altijd voordeel van, omdat bedrijven vaak vooral personeel van buiten het dorp aantrekken. Het beginnen van palmolieplantages leidt vaak tot conflicten over land. De plantages worden dan aangelegd op gronden die in gebruik waren bij de plattelandsbevolking. Hierdoor kunnen ze niet meer goed voorzien in hun levensonderhoud.

 

Keurmerken voor palmolie

RSPO is een keurmerk voor duurzame palmolie. Super goed, zou je zeggen. Maar bestaat duurzame palmolie wel? Het antwoord is nee.

De oliepalm komt van nature niet voor in Indonesië en Maleisië en kan alleen overleven dankzij grote hoeveelheden kunstmest en pesticiden en dus ook uitputting van de grond. De gevolgen hiervan, erosie en verontreiniging van het grond- en rivierwater (drinkwater), maken de grond onvruchtbaar en hebben een zeer nadelige invloed op nabijgelegen bos- en stroomgebieden. Dieren worden verjaagd en kunnen nergens meer heen omdat er plantage na plantage wordt aangelegd. Op een palmolieplantage zoemen alleen wat insecten, er is geen dier meer te bekennen.

RSPO palmolie is wel minder verwoestend, maar de productie van palmolie is niet duurzaam want het is eindig. Op een gegeven moment is al het regenwoud gekapt, blijven de gronden uitgeput achter en groeit er niks meer. Deze problemen bij de palmolieteelt worden niet opgelost door over te stappen op palmolie met een RSPO keurmerk.

 

Wat kunnen we het beste doen?

Overstappen op grondstoffen met een lagere milieudruk dan palmolie (zoals algenolie) is de enige oplossing. Daarnaast moeten we ons consumptiepatroon aanpassen: minder producten met palmolie consumeren.

Kijk op www.palmolie.info voor informatie waar palmolie wel en niet in zit.

Bronnen:

http://www.orangutanrescue.nl/keurmerk-duurzame-palmolie-misleidend/

http://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/palmolie.aspx

 

Interessant? ZEMBLA heeft een paar jaar geleden ook een uitzending gemaakt over palm olie. Die kun je hier vinden: http://www.npo.nl/zembla/14-10-2011/VARA_101266824

 

YOU MIGHT ALSO LIKE

Sustainable
March 19, 2017
Vitamine E
March 08, 2017
Hazelnoot chocopasta
February 24, 2017
Vitamine D
December 19, 2016
Vlees eten in de Vroegmoderne Tijd
December 12, 2016
Miso Hungry
December 03, 2016
Spruiten
November 22, 2016
Vitamine C
November 19, 2016
Food Choices
November 17, 2016

Leave a comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *